Η Ευρώπη και ο Πολιτισμός

       Καθημερινά βιώνουμε τις προσπάθειες της χώρας μας να κατακτήσει μια ισότιμη θέση μεταξύ των εταίρων μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο στόχος αυτός, όπως όλοι σχεδόν αναγνωρίζουν, αποτελεί μονόδρομο.

       Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να είμαστε ανταγωνιστικοί. Από το να πετύχουμε, δηλαδή, να οικοδομήσουμε μια υγιή οικονομία, από το να παρακολουθούμε τις τεχνολογικές εξελίξεις, από το να εξυγιάνουμε τον δημόσιο τομέα, από το να δημιουργήσουμε ένα κράτος ευέλικτο, χωρίς ωστόσο να υστερεί στους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας και της φροντίδας προς τις ενδεείς οικονομικά και κοινωνικά κατηγορίες πολιτών. Μόνον έτσι θα πάψουμε να είμαστε και να χαρακτηριζόμαστε «ουραγοί της Ευρώπης» και «υπηρέτες των Ευρωπαίων».

      Το όραμα, όμως, της Ενωμένης Ευρώπης δεν εξαντλείται στον οικονομικό τομέα. Δεν είναι μόνο σύγκλιση οικονομιών και αριθμών, είναι όραμα σύγκλισης σε όλα τα επίπεδα: θεσμών, αξιών, πολιτισμών. Είναι το όραμα της οικοδόμησης μιας ενιαίας Ευρώπης, όπου η παρουσία των συνόρων θα είναι ελάχιστα αισθητή. Μιας Ευρώπης που οι λαοί θα βιώνουν ως σύνθετη ολότητα, ως χώρο συνάντησης και αλληλεπίδρασης πολιτισμών, που όλοι μαζί απαρτίζουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

       Πιστεύω πως η βάση και η αφετηρία για την επίτευξη αυτών των στόχων είναι η Παιδεία. Γι' αυτό και ο κύριος προσανατολισμός ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους πρέπει να κατατείνει στη θωράκιση του ανθρώπινου δυναμικού με την κατάλληλη εκπαίδευση, που θα του επιτρέψει να αποκτήσει ευρωπαϊκή συνείδηση και ευρύ τρόπο σκέψης. Θα μπορεί να προσαρμόζεται στις ταχύτατες εξελίξεις των επιστημονικών και τεχνολογικών δεδομένων, να είναι παραγωγικό και να προάγει τη γνώση και την έρευνα.

       Αυτοί είναι και οι κύριοι στόχοι της εκπαιδευτικής πολιτικής των σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών: αφ' ενός να παρέχεται στους νέους μας γενική παιδεία υψηλού επιπέδου και αφ' ετέρου να τους δίνεται η δυνατότητα αποτελεσματικής επιστημονικής εξειδίκευσης, με επαρκή ευελιξία, ούτως ώστε να μπορούν να παρακολουθούν τις ραγδαίες αλλαγές στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας που σημειώνονται διεθνώς.

       Στο σημείο αυτό ο ρόλος του Πανεπιστημίου είναι καθοριστικός. Ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο θα πρέπει να υπηρετεί και τους δύο αυτούς στόχους: να θωρακίζει δηλαδή τους φοιτητές με ένα ευρύ πλέγμα γνώσεων γύρω από το εκάστοτε γνωστικό αντικείμενο, αλλά παράλληλα μέσω των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών να παρέχει εξειδικευμένη γνώση υψηλού επιπέδου, έτσι ώστε ο αυριανός επιστήμονας να μπορεί να ανταγωνιστεί αποτελεσματικά τους συναδέλφους του σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Στο πλαίσιο όμως της Ενωμένης Ευρώπης θεωρώ ότι η χώρα μας έχει μία ακόμη ιδιαίτερη αποστολή. Η Ελλάδα, με την υπερχιλιετή πολιτισμική της παράδοση, είναι εκ των πραγμάτων κιβωτός πνεύματος και πολιτισμού. Αυτόν τον πολιτισμό θα πρέπει να μελετήσουμε και να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να τοποθετήσουμε τη δική μας ψηφίδα στο πολύχρωμο και λαμπερό ευρωπαϊκό ψηφιδωτό. Άλλωστε έχει αποδειχθεί και ιστορικά πως όταν η πολιτισμική επίδραση προηγείται, οδηγεί νομοτελειακά και σε οικονομική επίδραση.

       Για την ευόδωση αυτού του στόχου πιστεύω πως είναι καθοριστική η συνεισφορά των ανθρώπων της επιστήμης και των γραμμάτων, της πνευματικής ηγεσίας του τόπου. Οι άνθρωποι του πνεύματος μιλούν την ίδια γλώσσα, δεν υπολογίζουν το πολιτικό κόστος και γι' αυτό μπορούν περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο να ασκήσουν επιρροή στους πολιτικούς ηγέτες και να εργαστούν από κοινού για το ευρωπαϊκό όραμα.

       Για να γίνει όμως αυτό το όραμα πραγματικότητα, είναι απαραίτητη η συστράτευση όλων μας. Ο κάθε πολίτης, ο κάθε εργαζόμενος, με τον τρόπο που σκέπτεται και δρα, βάζει καθημερινά από έναν μικρό λίθο για την ανύψωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Κ.Α. Δημόπουλος, πρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών, Το Βήμα, 23 - 8 - 1998

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας μια περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε. (100 - 120 λέξεις)                                                                                                    

Μονάδες 25

Β1. Σε μία παράγραφο 80 - 100 λέξεων να αναπτύξετε το νόημα της παρακάτω φράσης του κειμένου: «Η Ελλάδα, με την υπερχιλιετή πολιτισμική της παράδοση, είναι εκ των πραγμάτων κιβωτός πνεύματος και πολιτισμού.»                                     

Μονάδες 10

Β2. α) Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του κειμένου;

Μονάδες 5

     β) Πώς επιτυγχάνεται η συνεκτικότητα ανάμεσα στην έκτη και την έβδομη παράγραφο του κειμένου;                                                                                      

Μονάδες 5

Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:  απαρτίζουν, πρόνοιας, κατατείνει, παράλληλα, ευόδωση                         

Μονάδες 5

      β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ευρύ, σύνθετη, αφετηρία, προηγείται, υστερεί                                       

Μονάδες 5

Β4. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί συχνά στο κείμενό του το α΄ πληθυντικό πρόσωπο. Να  δικαιολογήσετε αυτήν την επιλογή του.                                                       

Μονάδες 5

Γ. Σε ένα σύντομο άρθρο (500 - 600 λέξεις) που θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να εκφράσετε τους φόβους και τις προσδοκίες που γεννά σε έναν έφηβο η  προοπτική της ένταξής του στην ενοποιημένη ευρωπαϊκή κοινωνία.               

Μονάδες 40